Zadośćuczynienie za krzywdę – czym jest, komu i kiedy przysługuje?

Wiele osób myli ze sobą zadośćuczynienie i odszkodowanie. Jeszcze więcej osób nie wie nawet, że może im przysługiwać zadośćuczynienie z OC sprawcy za wypadek, w którym brali udział. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest to świadczenie i kto może je uzyskać.

Co to jest zadośćuczynienie za krzywdę?

Zadośćuczynienie za krzywdę to świadczenie pieniężne, które ma złagodzić krzywdę doznaną przez osobę poszkodowaną w wyniku wypadku. Jest jednorazowe, ale w takim znaczeniu, że wypłacane może być w postaci kilku przelewów, przy czym ważne jest to, aby zadośćuczynienie ma być wypłacone dokładnie w takiej kwocie, która należy się osobie poszkodowanej.

Pojęcie zadośćuczynienia to jednak nieco bardziej skomplikowana sprawa, bo należy zauważyć, że krzywda, którą wymienia kodeks cywilny, może być nie tylko fizyczna, ale także psychiczna. A skoro jest to krzywda, której doznaje człowiek, a nie jego własność, to szkody, czyli w tym przypadku krzywdy, będą znacznie trudniejsze do wycenienia.

Zadośćuczynienie – komu i kiedy przysługuje?

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę i cierpienia fizyczne oraz psychiczne może Ci przysługiwać po doznaniu krzywdy z tytułu uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

W wyniku doznanych cierpień fizycznych i psychicznych możesz otrzymać sporą sumę pieniędzy. Rozmiar zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy zależy od jej rozmiaru i ogólnego wpływu urazu na Twoje życie, a także od innych okoliczności wypadku.

Zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia psychicznego

Zadośćuczynienie za stres również jest możliwe do uzyskania. Musisz jednak posiadać odpowiednią dokumentację medyczną, która będzie stanowić dla ubezpieczyciela lub dla sądu dowód w sprawie.

Zespół stresu pourazowego wcale nie jest aż tak rzadką dolegliwością wśród ofiar wypadków komunikacyjnych. Wiele osób dusi w sobie te uczucia, co doprowadza do nasilania się stresu. Może dotyczyć chociażby osób, które na skutek wypadku straciły bliską im osobę, a same brały udział w konkretnym zdarzeniu

Co bierze się pod uwagę przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego?

Wysokość zadośćuczynienia zależy od dwóch kategorii czynników. Te kategorie zawierają w sobie wiele części składowych, z których każda może duże znaczenie przy ustalaniu ostatecznej wartości, jaką przybierze zadośćuczynienie pieniężne.

Czynniki personalne

• Wielkość i fakt zaistnienia wstrząsu psychicznego;
• % wartość orzeczonego uszczerbku na zdrowiu;
• wiek osoby poszkodowanej;
• trwałość doznanych obrażeń;
• prawdopodobieństwo odzyskania sprawności i wyzdrowienia;
• wielkość cierpień moralnych;
• trudność osoby poszkodowanej w dostosowaniu się do nowej rzeczywistości;
• bliskość, jaka panowała w relacji między poszkodowanym a osobą zmarłą w wypadku (dotyczy tylko wypadków śmiertelnych).

Realia sprawy

• Brak radości z życia po wypadku;
• dolegliwości fizyczne, które wynikają z wypadku (np. zaburzenia snu);
• zły stan psychiczny, np. depresja, który wynika z wypadku;
• różnice majątkowe między poszkodowanym a sprawcą wypadku.

Jak uzyskać należne zadośćuczynienie za doznaną krzywdę i cierpienia fizyczne oraz psychiczne?

Każda osoba, która doznała w wypadku krzywdy, z pewnością chciałaby uzyskać z tego tytułu odpowiednie świadczenia. Zadośćuczynienie jest jednak możliwe do uzyskania tylko przez osobę poszkodowaną, bo wypłaca się je z ubezpieczenia OC sprawcy danego wypadku. Jeśli jesteś właśnie taką osobą, to powinieneś wykonać następujące kroki, jeśli chcesz uzyskać należne Ci środki:

1. Zwróć uwagę na to, czy twoja szkoda nie uległa już przedawnieniu.
2. Zgromadź odpowiednie dokumenty, które posłużą Ci za uzasadnienie dla twoich roszczeń.
3. Wylicz kwotę, której możesz się domagać i razem z uzasadnieniem (czyli powyższymi dokumentami) złóż w zakładzie ubezpieczeniowym sprawcy wniosek o przyznanie Ci odpowiedniego zadośćuczynienia.

Niestety samodzielne dochodzenie roszczeń często wiąże się z odmową wypłacenia jakichkolwiek świadczeń albo z propozycją wypłacenia kwoty nieadekwatnie niskiej w stosunku do doznanej przez Ciebie krzywdy. Właśnie dlatego najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji może się okazać sięgnięcie po pomoc profesjonalistów.

Kto pomoże Ci uzyskać zadośćuczynienie?

Poszkodowany ma 3 opcje, aby uzyskać pomoc w dochodzeniu swoich roszczeń, czyli również przy dochodzeniu odpowiedniego zadośćuczynienia.

1. Zwrócenie się do Rzecznika Finansowego. Możesz to zrobić w dwojaki sposób, czyli poprzez złożenie darmowego wniosku o interwencję albo też poprzez złożenie wniosku o wszczęcie pozasądowego postępowania polubownego, który to wniosek wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości 50 zł. Problem tego rozwiązania polega jednak na tym, że nie daje ono zbyt dużej szansy na sukces, a na pewno nie na uzyskanie możliwie najwyższych świadczeń.

2. Skorzystanie z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Gwarancja osiągnięcia sukcesu jest wtedy wysoka, ale usługi adwokata lub radcy prawnego są płatne z góry, niezależnie od tego, czy osiągnie on sukces w twojej sprawie, a dodatkowo należy też uiścić opłaty sądowe.

3. Bezpłatna analiza kancelarii odszkodowawczej, która może poprowadzić Twoją sprawę. Największą zaletą takiej kancelarii jest to, że w jej szeregach zatrudnieni są specjaliści z dużym doświadczeniem. Ich profesjonalizm zapewnia bardzo dużą szansę na końcowy sukces w Twojej sprawie. Drugą – a dla wielu osób nawet najważniejszą zaletą takich kancelarii – jest to, że jej usługi nie są płatne z góry. Jest to związane z tym, że za usługi pobierana jest prowizja od wygrania sprawy, czyli zapłacisz tylko wtedy, gdy kancelaria wygra Twoją sprawę i uzyska dla Ciebie świadczenia.

Zadośćuczynienie w prawie

Kwestie prawne w kwestii zadośćuczynienia są regulowane przez ustawę z kodeksu cywilnego. Konkretnie jest to art. 445. k.c.

Artykuł ten określa, że zadośćuczynienie za krzywdę musi mieć formę pieniężną, a także precyzuje kwestię dziedziczenia roszczeń o zadośćuczynienie. Kwestia dziedziczenia wygląda tak, że powództwo musi być uznane na piśmie lub wytoczone za życia osoby poszkodowanej.

Okresy przedawnienia roszczeń z tytułu zadośćuczynienia

Roszczenia o zadośćuczynienie mogą się przedawnić. Terminy te wynoszą:

• 3 lata od momentu poznania sprawcy wypadku, jeśli doszło jedynie do wykroczenia;
• 20 lat od momentu zdarzenia, jeśli do wypadku doszło na skutek popełnienia przestępstwa;
• do momentu ukończenia 20 roku życia przez osobę poszkodowaną, jeśli ta osoba była niepełnoletnia w momencie zdarzenia.

Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej

Zadośćuczynienie należy się nie tylko tej osobie, która uczestniczyła w wypadku. Dotyczy to jednak tylko tych wypadków, w których co najmniej jeden z uczestników poniósł śmierć. W takiej sytuacji zadośćuczynienie i inne świadczenia pośmiertne dla członków rodziny mogą uzyskać członkowie najbliższej rodziny osoby zmarłej.

Określenie to jest może nie do końca precyzyjne, bo to nie stopień pokrewieństwa stanowi najważniejszy czynnik dla decyzji w sprawie przyznania zadośćuczynienia za śmierć. Zdecydowanie ważniejszy jest w tej sytuacji stopień zażyłości pomiędzy osobą zmarłą a osobą poszkodowaną, czyli tą, która została “dotknięta” przez tę stratę.

Kto może się ubiegać o takie zadośćuczynienie?

• Małżonek lub małżonka;
• konkubent lub konkubina;
• rodzice;
• przybrani rodzice;
• biologiczne, adoptowane i pozostające pod opieką zmarłego dzieci;
• niepełnoletnie rodzeństwo (biologiczne i niebiologiczne);
• dziadkowie;
• wnuki.

Kwestie prawne związane ze śmiercią osoby bliskiej w wypadku wyjaśnia Art. 446. k.c

Pamiętaj, że uzyskanie zadośćuczynienia za śmierć bliskiej osoby wiąże się z przedstawieniem w wywiadzie środowiskowym swoich uczuć związanych z tym odejściem. Przedtem musisz jednak również sporządzić opis przeżyć wewnętrznych po stracie bliskiej osoby.

Czy istnieje możliwość uzyskania dopłaty do zadośćuczynienia?

Jak już wcześniej wspomnieliśmy – zadośćuczynienie jest świadczeniem jednorazowym. Istnieje jednak pewna opcja, która pozwala otrzymać dopłatę do zadośćuczynienia. Musi zaistnieć sytuacja, której wcześniejsze przewidzenie nie było możliwe, a która jest zarazem następstwem danego wypadku i doprowadziła do powiększenia się doznanego przez Ciebie uszczerbku na zdrowiu.

Podsumowanie

• Wysokość wypłaconego zadośćuczynienia za krzywdę jest określana m.in. przez rozmiar doznanej szkody niemajątkowej.
• Podstawę dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego stanowią dokumenty, które będą świadectwem doznanego uszczerbku na zdrowiu.
• W razie śmierci kogoś bliskiego również można ubiegać się o wypłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
• Jednorazowy charakter zadośćuczynienia zakłada tylko jeden wyjątek w sytuacji, kiedy jakieś skutki wypadku zaistniały pomimo tego, że nie były możliwe do przewidzenia.
• W związku z bardzo indywidualnym charakterem tego świadczenia, nie można zastosować obiektywnych metod ustalania jego wysokości, bo te muszą być dostosowane do konkretnej sytuacji.

Źródła

Kodeks cywilny

Orzeczenie w sprawie zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu