Ulga rehabilitacyjna – komu się należy i ile wynosi w 2023?

Ulga rehabilitacyjna w 2023 roku przysługuje oczywiście za wydatki poniesione w 2022 roku. Kto może z niej skorzystać i ile może odliczyć? Jakie koszty obejmuje ulga rehabilitacyjna? Na wszystkie te pytanie odpowiadamy w tym artykule! Podpowiadamy też, co musisz zrobić, żeby skorzystać z ulgi.

Ulga podatkowa dla niepełnosprawnych

Jako osoba z niepełnosprawnością możesz skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Ta ulga podlega rozliczeniu poprzez PIT, dlatego musisz się tym zająć, żeby odliczyć koszty związane z rehabilitacją, a także inne koszty, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.

Niżej opisujemy dokładnie, co musisz zrobić, żeby odliczyć odpowiednie koszty przy okazji rozliczenia swojego PIT-u. Dotyczy to oczywiście również osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, czyli dawnej III grupy inwalidzkiej, a także osób z innymi schorzeniami, które uprawniają jedynie do orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu lekkim.

Jeśli zatem legitymujesz się jakimkolwiek orzeczeniem o niepełnosprawności, to możesz skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na korzystanie z rozwiązań ułatwiających wykonywanie czynności życiowych. Oczywiście pod warunkiem, że spełnisz inne warunki, o których piszemy w dalszej części artykułu. Jeśli jesteś osobą niepełnosprawną, ale nie komisja nie przyznała Ci orzeczenia, to możesz złożyć odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności.

Ulga rehabilitacyjna – kwota

Kwota, w jakiej może Ci przysługiwać ulga rehabilitacyjna, nie jest w żaden sposób uzależniona od zarobków opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do jednego z trzech stopni niepełnosprawności. Niektóre wydatki możesz odliczać bez limitu, ale jest też grupa takich, które mają swoje ograniczenia. Nie oznacza to jednak, że nie ma żadnych wymogów finansowych, żeby w ogóle móc się ubiegać o ulgę rehabilitacyjną.

Niestety od 2023 roku musisz wykazywać minimum 30 tys. zł dochodu w ciągu roku, żeby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Wcześniej nie było takiego wymogu, dlatego też wiele osób straci w roku możliwość skorzystania z ulgi.

Inne kryterium dotyczy też dzieci niepełnosprawnych, które mają swojego opiekunka bądź opiekunkę. Tutaj jednak nie chodzi o minimalny dochód, a o maksymalny dochód. Co więcej, w przypadku opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do jakiegokolwiek stopnia niepełnosprawności nadal obowiązuje kryterium minimalnego przychodu w wysokości 30 tys. zł.

Komu przysługuje ulga rehabilitacyjna?

Przede wszystkim z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać osoby, które mają orzeczenie o:

• lekkim stopniu niepełnosprawności,
• umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• znacznym stopniu niepełnosprawności,
• niepełnosprawności (przyznawane do 16. roku życia).

Ulga może jednak przysługiwać również osobom, które mają ustalone prawo do renty:

• z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• szkoleniowej,
• socjalnej.

Musisz pamiętać, że w przypadku dzieci (czyli osób, które mają orzeczenie o niepełnosprawności do 16. roku życia) to Ty – jako rodzic dziecka z orzeczeniem – będziesz rozliczać ulgę rehabilitacyjną w PIT.

Co ważne, jeśli masz na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, to jej dochód roczny nie może przekroczyć dwunastokrotności renty socjalnej za poprzedni rok. W 2022 roku ta renta przysługiwała w kwocie 1338,44 zł, dlatego roczny dochód osoby z orzeczeniem, którą masz na utrzymaniu, nie może przekroczyć kwoty 16 061,28 zł.

Czego nie zalicza się do dochodów takiej osoby?

• zasiłku pielęgnacyjnego,
• dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla rencistów i emerytów,
• świadczenie uzupełniającego (dla osób z niezdolnością do samodzielnej egzystencji),
• alimentów na rzecz dzieci,
• dodatku elektrycznego,
• dodatku dla gospodarstw domowych w związku z wykorzystywaniem niektórych źródeł ciepła,
• dodatku elektrycznego,
• dodatku energetycznego,
• dodatku osłonowego.

Nie oznacza to jednak, że do dochodu w ramach kryterium do ulgi rehabilitacyjnej nie zalicza się także innych dochodów zwolnionych z podatku, których nie wymieniliśmy powyżej. Musisz się zatem liczyć z tym, że do dochodu wliczysz zapomogę oraz dochody z umowy zlecenia dla osoby do ukończenia 26. roku życia.

Grupa inwalidztwa nie ma znaczenia w kontekście tego, czy możesz skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Ma jednak znaczenie w kontekście tego, co możesz odliczyć. 

Jakie wydatki na cele rehabilitacyjne można wliczyć w ulgę rehabilitacyjną?

Wydatki związane z ulgą rehabilitacyjną można podzielić na 3 kategorie. Pierwsza z nich to te, które nie mają żadnych limitów, jeśli chodzi o kwotę zwrotu. Mamy dla Ciebie dobrą wiadomość – ta grupa jest zdecydowanie bardziej obszerna niż druga, którą obowiązuje limit zwrotu w wysokości 2280 zł. Trzecia grupa to leki, które są objęte tzw. progiem minimalnym w skali miesiąca.

Wydatki nielimitowane

Wydatki nielimitowane to bardzo liczna kategoria, co z pewnością Cię ucieszy. Masz tutaj do czynienia z kategorią, która mieści aż 12 pozycji. Każdą z nich możesz odliczyć od dochodu w 100%, jeżeli cały koszt został poniesiony właśnie przez Ciebie. Co możesz odliczyć?

1. przystosowanie pojazdów mechanicznych do swoich potrzeb (lub osoby, którą utrzymujesz) związanych z niepełnosprawnością;
2. pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, jeżeli był on odpłatny;
3. zakup, a także naprawę sprzętu, który jest związany z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Możesz też odliczyć inne urządzenia i narzędzia, jeśli ich użytkowanie wynika z potrzeb Twojej niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
4. wyposażenie i adaptację nieruchomości, jeśli Twoje potrzeby wynikające z niepełnosprawności tego wymagają;
5. zakup materiałów szkoleniowych, jeśli Twoje niepełnosprawność tego wymaga;
6. pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, jeśli był on odpłatny;
7. przejazdy środkami komunikacji miejskiej lub innego transportu publicznego, jeśli dany przejazd był konieczny w celu dotarcia na turnus rehabilitacyjny, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub na koloniach/obozach dla młodzieży;
8. niezbędny przewóz karetką na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, jeśli masz orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo jeśli to dziecko z orzeczeniem, które jest na Twoim utrzymaniu, wymagało takiego transportu;
9. opłacenie usług tłumacza języka migowego;
10. opłatę za kolonie i obozy dla dzieci niepełnosprawnych lub dzieci osób niepełnosprawnych, czyli Twoje dzieci, jeśli masz orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (do 25. roku życia);
11. naprawę, zakup i najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie z rozporządzenia ministra zdrowia, a także wyposażenia, które umożliwi ich użytkowanie (nie dotyczy pieluchomajtek, pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, wkładów i podkładów anatomicznych);
12. usługi opiekuńcze świadczone przez pielęgniarkę lub pielęgniarza w Twoim domu, jeśli zajdzie taka potrzeba w razie przewlekłej choroby, a także usługi opiekuńcze dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wydatki limitowane

Tak naprawdę istnieją tylko 4 potencjalne wydatki, które możesz rozliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Są to:

1. Opłacenie przewodników osób niewidomych, które mają orzeczenia o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (I i II grupy inwalidztwa).
2. Zapewnienie utrzymania psu asystującemu (takiego, który ukończył odpowiednie szkolenie i jest odpowiednio oznakowany).
3. Korzystanie z samochodu osobowego będącego Twoją własnością lub współwłasnością w celu przewiezienia osoby niepełnosprawnej na niezbędne zabiegi lecznicze lub rehabilitacyjne.
4. Zakup pieluchomajtek, chłonnych majtek, wkładów anatomicznych, podkładów lub pieluch anatomicznych.

W przypadku tych 4 rodzajów wydatków możesz odliczyć maksymalnie 2280 zł dla każdego z nich w ciągu jednego roku podatkowego. Oczywiście utrzymanie psa asystującego czy opłacenie przewodnika to znacznie większy wydatek, ale niestety nie możesz go odliczyć w całości, jeśli przekroczysz kwotę 2280 zł w skali roku.

Podobnie jest z kosztami dojazdów do placówek rehabilitacyjnych, jeśli korzystasz z samochodu, który jest Twoją własnością lub współwłasnością. Koszty samego paliwa z pewnością przekroczą kwotę 2280 zł, ale w większości miejsc możesz skorzystać z tańszych środków transportu, np. z komunikacji miejskiej.

Przykład

Alicja jest siostrą niepełnosprawnego Karola, który legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Karol dorywczo pracuje jako grafik, bo jego niepełnosprawność dotyczy sprawności ruchowej kończyn dolnych. W 2022 roku uzyskał dochód w kwocie 12 000,00 zł, czyli nie przekroczył dopuszczalnej kwoty 16 061,81 zł.

Dzięki temu Alicja mogła odliczyć wydatki, które poniosła w związku z utrzymywaniem swojego brata. Łączna kwota wyniosła aż 25 200,00 zł. Składały się na nią:

zakup nowych kul ortopedycznych (270 zł),

zakup leków w skali całego roku (3730 zł),

remont łazienki w celu dostosowania jej do potrzeb Karola (20 000,00 zł),

dojazdy Karola do kliniki pociągiem (1200 zł).

Wydatki związane z lekami

Leki możesz odliczyć od dochodu, jeśli lekarz uzna, że musisz je stosować stale lub okresowo. Co ważne, ulga dotyczy jedynie leków, które zostały wymienione w ustawie Prawo farmaceutyczne. Dodatkowo możesz odliczyć na każdy miesiąc tylko kwotę wydaną na leki, który przekroczy wartość 100 zł. Na podstawie Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie możesz sumować wydatków z kilku miesięcy, jeśli chodzi o leki.

Przykład

Jeśli w październiku Twoje wydatki na leki wyniosłyby 85 zł, w listopadzie byłoby to 120 zł, a w grudniu 130 zł, to za październik nie możesz odliczyć ani grosza, ale za listopad przysługiwałoby Ci już odliczenie w kwocie 20 zł, a za grudzień w kwocie 30 zł.

Jakie wydatki nie podlegają odliczeniu?

Może się zdarzyć tak, że część Twoich wydatków zostanie pokryta ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z PFRON lub z ZFRON, a nawet ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Wszystko zależy od tego, czy dana organizacja pokryła całość wydatku czy tylko jego część.

Przykład

Darek dostał dofinansowanie z ZFRON na dostosowanie samochodu do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Dofinansowanie wyniosło 2300 zł, a łączny koszt inwestycji wyniósł 3000 zł. Darek może zatem odliczyć jedynie 700 zł.

Czy prywatne zabiegi rehabilitacyjne można odliczyć od podatku?

Tak, jak najbardziej. Oczywiście pod warunkiem, że żadna instytucja nie sfinansowała ich dla Ciebie. W przypadku dofinansowania możesz odliczyć tę część, która została pokryta z Twojej kieszeni.

Ulga rehabilitacyjna – jakie dokumenty?

Przede wszystkim potrzebne Ci będą faktury, rachunki lub dowody wpłaty na poczcie, a nawet potwierdzenia przelewów bankowych. Dzięki temu udokumentujesz poniesione wydatki.

Czasami może się też zdarzyć tak, że organy podatkowe będą od Ciebie żądać dodatkowych potwierdzeń dotyczących przewodników, którzy świadczyli Ci swoje usługi. Może też pojawić się konieczność okazania certyfikatu psa asystującego.

Dodatkowo organ podatkowy może sprawdzić, że dokonane przez Ciebie obliczenia dotyczące wydatków były prawidłowe.

Jak odliczyć ulgę rehabilitacyjną?

Żeby odliczyć ulgę rehabilitacyjną, musisz złożyć zeznanie podatkowe z załącznikiem PIT/O. W załączniku musisz zawrzeć szczegółowe informacje odnośnie odliczenia. Co do samego PIT-u, to może to być:

• PIT-28 – jeśli swoje przychody uzyskujesz w ramach ryczałtu (działalność gospodarcza,dzierżawa, najem, podnajem);
• PIT-36 – jeśli przychody uzyskujesz wg skali podatkowej (działalność gospodarcza, dzierżawa, najem, podnajem, inne przychody bez pośrednika płatnika);
• PIT-37 – jeśli przychody uzyskujesz zgodnie ze skalą podatkową za pośrednictwem płatnika (emerytura, umowa o pracę).

Dodatkowe pieniądze dla opiekuna osoby z niepełnosprawnością

Jeśli masz pod swoją opieką osobę z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub umiarkowanym stopniu, ale ze wskazaniami dotyczącymi konieczności sprawowania stałej lub długotrwałej opieki, to możesz uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie. Jeśli osobą wymagająca opieki, czyli Ty lub osoba, którą się opiekujesz, jest pełnoletnia, to potrzebna Ci będzie pomoc prawnika. Zgłoś się do nas, nasz ekspert zajmie się Twoją sprawą!

Podsumowanie

Możesz się rozliczyć jako osoba niepełnosprawna lub jako osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną.

Większość wydatków objętych ulgą rehabilitacyjną nie ma limitu, ale 4 kategorie są limitowane kwotą 2280 zł w skali roku.

W ciągu miesiąca możesz odliczyć jedynie nadwyżkę od kwoty 100 zł w przypadku leków z wykazu.

Osobie opiekującej się osobą niepełnosprawną może przysługiwać świadczenie pielęgnacyjne. Możemy Ci pomóc je uzyskać.

Źródła

Ustawa o podatku od osób fizycznych

Ustawa o świadczeniach rodzinnych