Świadczenie wspierające to nowość, która ma być wprowadzona od 2024 roku. Taki jest przynajmniej zamysł, bo nadal nie wiadomo, czy i w jakiej formie ustawa wejdzie w życie. Czy to będzie zmiana na lepsze? Kto skorzysta? O jakie kwoty będzie można się starać? Dowiesz się tego z naszego artykułu.
Z tego artykułu dowiesz się
- Czym będzie nowe świadczenie wspierające?
- Czy to korzystna zmiana?
- Kiedy świadczenie wspierające?
- W jakiej kwocie będzie przysługiwać świadczenie wspierające?
- Czy będzie waloryzowane?
- Czy kwota świadczenia będzie uzależniona od poziomu potrzeby wsparcia?
- Harmonogram wprowadzania świadczenia wspierającego
- Dla kogo świadczenie wspierające?
- Jak ma działać ustalanie poziomu potrzeby wsparcia?
- Czy zmiany wpłyną na świadczenie pielęgnacyjne?
Nowe świadczenie wspierające – jak to będzie wyglądać?
Rząd przedstawił projekt ustawy o nowym świadczeniu wspierającym z kilku powodów. Nowe świadczenie ma realizować założenia Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Ma to także związek z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób z niepełnosprawnościami, które nie mogą sobie poradzić bez różnych technologii wspomagających ich funkcjonowanie.
Dodatkowo projekt ma też być odpowiedzią na głosy, które dało się słyszeć wśród osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Pojawi się możliwość swego rodzaju usamodzielnienia, przynajmniej finansowego, jeśli wybierzesz nowe świadczenie wspierające. Z kolei dla osób, które zdecydują się na nowe świadczenie pielęgnacyjne, pojawi się możliwość podjęcia pracy zarobkowej, choć najprawdopodobniej będzie to praca zdalna.
Czy to rzeczywiście będzie zmiana na lepsze?
Tak, na pewno będzie to zmiana na lepsze, ale niestety tylko dla wąskiego grona osób. Aktualnie świadczenie pielęgnacyjne jest zdecydowanie najkorzystniejsze spośród wszystkich świadczeń opiekuńczych i dla większości osób nowa ustawa niczego nie zmieni w tej kwestii.
Wprowadzenie nowego świadczenia będzie korzystne tylko dla tych osób, które nie są w stanie wykonywać prawie żadnych czynności i potrzebują wsparcia na każdym kroku. Takie osoby rzeczywiście dostaną więcej pieniędzy, niż mają w tym roku, korzystając ze świadczenia pielęgnacyjnego.
Zauważ jednak, że nadal maksymalna kwota świadczenia wspierającego będzie niższa niż świadczenie pielęgnacyjne z możliwością dorabiania około 20 tysięcy złotych rocznie. Musisz zatem dobrze przemyśleć, co będzie dla Ciebie bardziej opłacalne, jeśli znajdziesz się w grupie uprzywilejowanej do najwyższego poziomu świadczenia wspierającego.
Niestety istnieje duża szansa, że nie nowy system nie będzie dla Ciebie korzystny i nie załapiesz się w nim na żadne ze świadczeń. Musisz wiedzieć, że orzeczenia o niepełnosprawności utracą wtedy swoje znaczenie. W nowym systemie ma funkcjonować inny system oceniania, w którym specjaliści z wojewódzkich komisji będą korzystać ze specjalnej punktacji.
Możesz się przed tym zabezpieczyć, jeśli uzyskasz świadczenie pielęgnacyjne (2458 zł miesięcznie) jeszcze w tym roku. Nikt Ci go wtedy nie odbierze, bo będzie to Twoje prawo nabyte i zachowasz je, dopóki Twoje orzeczenie zachowa ważność.
Kiedy świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające zostanie wprowadzone w 2024 roku. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zakłada, że w pierwszym roku skorzysta z niego około 50 tysięcy osób. To bardzo mała liczba osób, biorąc pod uwagę, że orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności ma w Polsce ponad milion osób. W 2025 roku do 50 tysięcy ma dołączyć kolejne 150 tysięcy osób, a w 2026 roku następne 300 tysięcy. Wszystko zgodnie z harmonogramem wprowadzania świadczenia wspierającego.
Kwota świadczenia wspierającego
Świadczenie wspierające przysługiwać ma w 3 różnych kwotach. Każda z nich będzie związana z wysokością renty socjalnej. Przy kwotach z 2023 roku będzie to kolejno:
- 200% renty socjalnej, czyli 3172,88 zł;
- 100% renty socjalnej, czyli 1588,44 zł;
- 50% renty socjalnej, czyli 794,22 zł.
Podział na jedynie 3 poziomy nie każdemu się podoba, dlatego ministerstwo zapowiedziało już, że przyjrzy się tej kwestii i być może podejmie decyzję dotyczącą wprowadzenia dodatkowych poziomów potrzeby wsparcia.
Musisz też wiedzieć, że świadczenie wspierające będzie wypłacane tylko i wyłącznie na konto bankowe. W projekcie ustawy zostało zaznaczone, że ma to zmniejszyć koszty, które poniesie ZUS w związku z wypłacaniem świadczenia.
Co ciekawe, pomimo że nowe świadczenia ma bazować na rencie socjalnej, ale renta socjalna na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności nie jest możliwa do uzyskania, bo przysługuje ona na podstawie orzeczenia lekarza z ZUS.
Czy świadczenie wspierające będzie waloryzowane?
Świadczenie wspierające będzie waloryzowane corocznie. W związku z tym, że jego wysokość jest uzależniona od renty socjalnej, waloryzacja świadczenia będzie przebiegać w oparciu o nową kwotę tej renty.
Czy kwota będzie uzależniona od poziomu potrzeby wsparcia?
Tak, ustalenie poziomu potrzeby wsparcia będzie konieczne. Dzięki skali potrzeby wsparcia Zakład Ubezpieczeń Społecznych wie, jaka kwota świadczenia wspierającego Ci się należy.
Harmonogram wprowadzania świadczenia wspierającego
Ministerstwo zakłada, że nowe świadczenie będzie wprowadzane w 3 etapach, począwszy od stycznia 2024 roku. Później zostanie też wprowadzone świadczenie wspierające dla osób ze średnim i niższym poziomem wsparcia.
- I etap (styczeń 2024 roku) – wsparcie otrzymają tylko te osoby, które osiągną co najmniej 90 punktów potrzeby wsparcia według nowego systemu. Dostaną świadczenie, które będzie równowartością 200% renty socjalnej.
- II etap (styczeń 2025 roku) – wsparcie dostaną również te osoby, które mają średni poziom wsparcia, czyli równy lub wyższy niż 80 punktów. Otrzymają świadczenie w równowartości 100% renty socjalnej.
- III etap (styczeń 2026 roku) – wsparciem zostaną objęte także osoby, których poziom wsparcia będzie na minimalnym wymaganym poziomie, a zatem wyniesie od 70 do 79 punktów potrzeby wsparcia.
Dane są oficjalne i pochodzą z projektu ustawy:
https://orka.sejm.gov.pl/
Dla kogo świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające może przysługiwać każdej osobie, która uzyska decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na poziomie co najmniej 70 punktów (zgodnie z harmonogramem wprowadzania świadczenia wspierającego). Taki wniosek można złożyć za pośrednictwem powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności lub bezpośrednio do wojewódzkiego zespołu.
Jeśli zdecydujesz się na przekazanie wniosku za pośrednictwem powiatowego zespołu, to zostanie on przekazany w ciągu 7 dni od uzyskania ostatecznej decyzji odnośnie wydania Twojego orzeczenia o niepełnosprawności.
W przypadku dzieci do 3. roku życia wymagany będzie poziom wsparcia na poziomie co najmniej jednego punktu, dlatego miej to na uwadze, jeśli starasz się o świadczenie dla takiego dziecka.
Jak ma działać ustalanie poziomu potrzeby wsparcia?
Ustalanie poziomu potrzeby wsparcia będzie się odbywało w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej, ale jeśli nie chcesz, żeby tak było, to możesz złożyć odpowiedni wniosek. W takiej sytuacji wojewódzki zespół wyznaczy inne miejsce, w którym może się odbyć badanie.
Samo ustalanie poziomu wsparcia ma przebiegać zgodnie z normami i zasadami Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania (ICF). Wydaje je Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Badanie będzie przeprowadzane przez zespół składający się z co najmniej dwóch specjalistów do spraw ustalania poziomu potrzeby wsparcia. Tacy specjaliści będą wybierani spośród lekarzy, pedagogów specjalnych, psychologów i fizjoterapeutów, a także kilku innych zawodów.
Dla Ciebie ważne jest to, że badanie ma na celu potwierdzenie informacji, które zawrzesz w formularzu. Musisz tam określić, jakich czynności nie możesz wykonywać samodzielnie, jakiego rodzaju pomocy potrzebujesz (nadzoru, całkowitej lub specjalnej pomocy) i jak często jej potrzebujesz. Taki formularz musisz oczywiście dołączyć do wniosku, a komisja sprawdzi, czy zawarte w nim informacje są zgodne z prawdą.
Czy zmiany wpłyną na świadczenie pielęgnacyjne?
Zaplanowane zmiany z pewnością wpłyną w znacznym stopniu na świadczenie pielęgnacyjne, ale głównie dla osób, które będą się o nie starać dopiero w 2024 roku. Dla tych osób, które zdecydują się na skorzystanie ze świadczenia pielęgnacyjnego jeszcze w tym roku, będzie ono prawem nabytym i nikt nie będzie mógł go odebrać.
Osoba, która w 2024 roku nie będzie pobierała własnego świadczenia wspierającego, bo uzyska wynik pomiędzy 70 a 89 punktów potrzeby wsparcia, będzie mogła skorzystać ze zmodyfikowanego świadczenia pielęgnacyjnego.
Zmodyfikowane świadczenie pielęgnacyjne zapewni Twojemu opiekunowi możliwość otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego z możliwością dorabiania do niego.
Wydaje się, że będzie to szczególnie dobra opcja dla tych osób, które mają opiekunów z możliwością podjęcia pracy zdalnej w ograniczonym zakresie.
Niestety ciężko sobie wyobrazić opiekuna osoby wymagającej opieki z wynikiem wyższym niż 70 punktów potrzeby wsparcia, który codziennie wychodzi na kilka godzin do pracy w biurze czy jakimkolwiek innym miejscu i tym samym pozostawia bez wsparcia osobę, którą się opiekuje.
Jeśli jesteś osobą ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub opiekujesz się taką osobą, to lepiej podejmij działania już teraz. Z naszą pomocą uzyskasz świadczenie pielęgnacyjne i będzie Ci się ono należało również w 2024 roku, bo będzie to Twoje prawo nabyte. Jeśli okazałoby się, że możesz zyskać w nowym systemie, bo uzyskasz wysoki poziom potrzeby wsparcia, to po prostu zamienisz świadczenie na bardziej korzystne.
Ustawa o świadczeniu wspierającym – na co warto zwrócić uwagę?
Projekt ustawy nadal może się bardzo mocno zmienić, ale polecamy zwrócić szczególną uwagę na załącznik nr 1. do projektu. Jest to formularz, który musisz wypełnić podczas starania się o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia. Będzie on później weryfikowany podczas badania przeprowadzanego w Twoim miejscu zamieszkania.
Inną interesującą kwestią jest procedura odwoławcza od decyzji przyznania świadczenia wspierającego. Na razie założenie w projekcie jest takie, że nie możesz się odwołać, powołując się jedynie na nieprawidłowość dotyczącą wydanej w Twojej sprawie decyzji odnośnie poziomu potrzeby wsparcia.
Konieczne będą 2 osobne postępowania przed sądem: jedno w sprawie poziomu potrzeby wsparcia, a drugie w sprawie przyznania świadczenia wspierającego.
Tym bardziej zalecamy skorzystać ze świadczenia pielęgnacyjnego jeszcze w tym roku! Nasz zespół może Ci pomóc je uzyskać, nawet jeśli opiekujesz się dorosłą osobą z niepełnosprawnością. Jest o co walczyć, bo to aż 2458 zł miesięcznie.
Podsumowanie
- Świadczenie wspierające ma wejść w życie w styczniu 2024 roku.
- Kolejne poziomy wsparcia będą uruchamiane w 2025 i 2026 roku.
- Kwota świadczenia wspierającego będzie oparta o wysokość renty socjalnej i ma wynosić od 50% do 200% tej wartości.
- Zmiany w ustawie umożliwią dorabianie do świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli osoba wymagająca opieki podda się badaniom dotyczącym ustalenia poziomu potrzeby wsparcia i uzyska co najmniej 70 punktów.
Źródła
Projekt ustawy o świadczeniu wspierającym
Łukasz Adamczyk
Ukończył studia prawnicze 2016 roku na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 2016-2019 odbył aplikację adwokacką przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Poznaniu. W 2020 roku zdał egzamin adwokacki oraz został wpisany na listę adwokatów jako członek Wielkopolskiej Izby Adwokackiej w Poznaniu. Sprawami odszkodowawczymi zajmuje się już od 2016 roku. W 2020 roku założył Kancelarię Adwokacką Adwokat Łukasz Adamczyk.
