Opieka nad osobą starszą – w jakiej formie i jak ją uzyskać?

Opieka nad osobą starszą jest wymagająca i zajmująca. Możesz ją komuś powierzyć lub umieścić bliską Ci osobę w placówce, ale nie musisz tego robić. Jeśli samemu podejmiesz się opieki nad bliską Ci osobą starszą, to masz szansę na korzystne świadczenie pieniężne. W tym artykule wyjaśniamy wszystkie kwestie związane z opieką nad osobą starszą.

Opieka dla osoby starszej – jakie masz opcje?

Specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być bardzo drogie. Samodzielne sprawowanie opieki może być wyczerpujące. Pozostawienie bliskiej osoby w placówce sprawującej całodzienną opiekę może być trudne nie tylko ze względu na koszty, ale także ze względu na tęsknotę. Która z tych opcji będzie zatem najlepsza? Trudno odpowiedzieć na to pytanie, nie znając dokładnie Twojej sytuacji.

Tobie też może być ciężko odpowiedzieć sobie na to pytanie, ale powinno Ci się to udać, gdy dowiesz się czegoś więcej na temat wszystkich dostępnych form opieki. Być może nawet zdecydujesz się zrezygnować z pracy, żeby zająć się swoim małżonkiem czy rodzicem. Co ciekawe, w niektórych sytuacjach może to być dla Ciebie korzystna opcja. Więcej na ten temat piszemy w dalszej części artykułu.

Jakie są formy opieki?

1. Opieka w placówce zapewniającej całodobową opiekę.
2. Tania opieka w państwowym domu pomocy społecznej.
3. Odpłatne specjalistyczne usługi opiekuńcze profesjonalnej opiekunki lub pielęgniarki.
4. Bezpłatna opieka w ramach programu pielęgniarska opieka długoterminowa.
5. Opieka sprawowana przez Ciebie, ale nie dłużej niż 14 dni w roku i korzystanie z zasiłku opiekuńczego z ZUS.
6. Opieka sprawowana przez Ciebie przez cały rok i pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego w kwocie 2458 zł miesięcznie.

Każda z tych form opieki polega w jakiś sposób na zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych osoby wymagającej opieki w ramach długotrwałej opieki. Należy zauważyć, że różnią się one przede wszystkim kwestią tego, kto opiekuje się osobą starszą, gdzie ma miejsce opieka i ceną. Jest to 6 różnych opcji, ale można je podzielić na kilka grup: opieka państwowa, opieka prywatna i opieka osobista. Można je także podzielić na 2 kolejne grupy, czyli opieka w placówce lub opieka w miejscu zamieszkania.

Kto ma obowiązek opiekować się osobą starszą?

Obowiązek opieki nad członkiem rodziny to inaczej obowiązek alimentacyjny. Oczywiście dotyczy on też zapewnienia środków utrzymania bliskim osobom. Obowiązkiem alimentacyjnym wobec siebie są w pierwszej kolejności obciążeni małżonkowie. Dopiero później dzieci, a dalej rodzice, po nich natomiast rodzeństwo.

Co ważne, rodzice i rodzeństwo nie muszą dopełnić obowiązku alimentacyjnego, jeśli byłoby to szkodliwe dla ich sytuacji życiowej.

Zasiłek opiekuńczy nad osobą starszą z ZUS – podstawowa opieka nad członkiem rodziny

Jeśli bliska Ci osoba wymaga jedynie krótkotrwałej, a nie stałej opieki, to bardzo dobrym rozwiązaniem będzie dla Ciebie skorzystanie z zasiłku opiekuńczego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje maksymalnie na 14 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się osobą starszą.

Jak to działa?

Jeśli jesteś osobą aktywną zawodowo, to możesz poświęcić 14 dni w roku, żeby zaopiekować się bliską Ci osobą. Taka osoba musi jednak być chora, jeśli chcesz skutecznie starać się o zasiłek opiekuńczy.

Niestety miesięczny zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko i wyłącznie w związku z opieką nad dzieckiem, które ukończyło 14. rok życia, dlatego przy opiece nad osobą starszą zasiłek może Ci przysługiwać nie dłużej niż przez 14 dni w ciągu roku.

To, ile wynosi miesięczny zasiłek opiekuńczy, zależy tylko i wyłącznie od Twoich zarobków. Zasiłek będzie Ci przysługiwać w kwocie równej Twojej pensji, ale z odjęciem składek na ubezpieczenie społeczne. Co ważne, zasiłek dostaniesz też za dni wolne od pracy, jeśli sprawujesz w nie opiekę.

W okresie sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny pieniądze z zasiłku opiekuńczego będziesz dostawać bezpośrednio od ZUS-u lub od pracodawcy, choć będzie on wtedy jedynie pośrednikiem.

Opieka nad osobą starszą w placówce zapewniającej opiekę – komu się należy?

Opieka w państwowym domu pomocy społecznej dla osoby starszej może się należeć, jeśli osoba jest:

• w podeszłym wieku (powyżej 90. roku życia),
• przewlekle somatycznie chora,
• przewlekle psychicznie chora,
• niepełnosprawna intelektualnie,
• niepełnosprawna fizycznie,
• uzależniona od alkoholu.

Dzięki opiece w takiej placówce osoba będzie miała zapewnioną pomoc w wykonywaniu codziennych czynności, podstawowe wyżywienie, a także zajęcie. Może też spędzić czas z innymi osobami w podobnym wieku. Jest to dobre rozwiązanie, ale dla niektórych może być problematyczne, bo wiąże się ze zmianą otoczenie. Opłaty w domu pomocy społecznej są o tyle niskie, że nie mogą przekroczyć 70% dochodów osoby wymagającej opieki, dokładne kwoty są ustalane przez poszczególne gminy, ale nadal obowiązuje wcześniej wspomniany limit.

Jeśli zaś chodzi o pobyt w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, w których osoba wymagająca opieki może doświadczyć specjalistycznej opieki, to jest on oczywiście droższy, ale te koszty można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Należą one do kategorii nielimitowanej, więc nie ma znaczenia jak kosztowny był taki pobyt w skali roku. Nie trzeba spełnić żadnych wymogów, żeby skorzystać z pobytu w takich zakładach, ale trzeba posiadać orzeczenie o niepełnosprawności, żeby odliczyć pobyty w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Pielęgniarska opieka długoterminowa – komu przysługuje ta darmowa forma pomocy?

Pielęgniarska opieka długoterminowa to program rządowy, do którego możesz się zakwalifikować, jeśli spełnisz odpowiednie wymagania. Musisz mieć skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, w którym specjalista wskaże, że masz co najmniej 40 punktów w skali Barthel. Co ważne, oceny Twojego stanu zdrowia w skali Barthel może też dokonać pielęgniarka, która ma specjalistyczne przygotowanie zawodowe.

Pielęgniarska opieka nad osobą starszą to dobre rozwiązanie, ale w niektórych przypadkach może być niewystarczająca. Ma to związek z tym, że pielęgniarka może składać maksymalnie 4 wizyty w tygodniu. Wszystkie muszą być ujęte w karcie wizyt i potwierdzone przez osobę wymagającą opieki, jej opiekuna i rodzinę.

Jest to dodatkowa opieka, pomoc, która nie zastąpi całodobowej opiekunki lub samodzielnej opieki, którą możesz sprawować, pobierając świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie,o czym piszemy szerzej w dalszej części artykułu.

Alternatywą jest oczywiście zatrudnienie wykwalifikowanej pielęgniarki lub opiekunki, które znają się na swojej pracy i z pewnością zapewnią bliskiej Ci osobie świetną opiekę, ale niestety takie usługi nie są tanie, jeśli świadczy je osoba kompetentna.

Możesz oczywiście zdecydować się na tańszą opcję, ale będzie to bardzo ryzykowne, bo opieka nad osobą starszą bywa bardzo trudna, a Ty doskonale znasz potrzeby i zachowania osoby bliskiej, dlatego prawdopodobnie lepiej poradzisz sobie z tym zadaniem.

Jak uzyskać opiekę nad osobą starszą?

Możesz samemu podjąć się opieki nad osobą starszą, jeśli czujesz się na siłach. Co więcej, możesz w związku z tym otrzymać świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie. Wystarczy, że razem z osobą starszą spełnicie konkretne wymagania i złożycie wniosek o świadczenie pielęgnacyjne. Co do osoby starszej, to musi ona mieć orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ty natomiast musisz:

• być osobą najbliżej spokrewnioną w stosunku do osoby wymagającej opieki,
• zrezygnować z pracy zarobkowej (nie wystarczy jej podejmować – musisz zrezygnować specjalnie po to, żeby podjąć się opieki),
• musisz zrezygnować z prowadzenia gospodarstwa rolnego, jeśli jesteś jego posiadaczem lub posiadaczką,
• nie możesz mieć już przyznanego świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad inną osobą.

Gdy złożysz wniosek o świadczenie i otrzymasz pozytywną decyzję, to oficjalnie zostaniesz opiekunem osoby starszej. Niestety ośrodek pomocy społecznej przyzna Ci jedynie specjalny zasiłek opiekuńczy, argumentując to w taki sposób, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje tylko i wyłącznie temu, kto opiekuje się niepełnoletnią osobą z niepełnosprawnością. Możesz jednak temu zaradzić.

Jak uzyskać świadczenie za sprawowanie takiej opieki?

Jeśli opiekujesz się dorosłym niepełnosprawnym członkiem rodziny, który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, to istnieje jedna opcja, która pozwoli Ci uzyskać świadczenie pielęgnacyjne.

Najlepiej skorzystaj z pomocy jeszcze przed złożeniem wniosku o świadczenie, bo później będziesz mieć ograniczony czas na podjęcie działań, dzięki którym możesz zyskać prawa do pobierania świadczenia. Jeśli wyrazisz taką chęć, to możemy wybrać dla Ciebie odpowiedniego specjalistę, który zajmie się dla Ciebie procedurą odwoławczą. Przeanalizuje dokumentację osoby, którą się opiekujesz i sprawdzi, czy masz szansę, żeby uzyskać 2458 zł miesięcznie za opiekę.

Podsumowanie

• Opieka nad osobą starszą to wymagające zadanie, dlatego warto zapewnić bliskiej osobie profesjonalną opiekę lub samemu się jej podjąć.
• Możesz skorzystać z rządowego programu pielęgniarskiej opieki długoterminowej, która nieco ułatwi Ci wykonywanie codziennych obowiązków związanych z opieką.
• Będzie ci potrzebna pomoc eksperta, jeśli chcesz uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w związku z osobistą opieką.
• Opieka w domu pomocy społecznej jest możliwe i nie może być drogie, bo obowiązuje tam limit związany z dochodami osoby wymagającej opieki.

Źródła

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

pacjent.gov

Zasiłek opiekuńczy z ZUS