Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?

Jakie choroby mogą się przyczynić do otrzymania konkretnego stopnia niepełnosprawności? Jakie schorzenia i choroby w ogóle mogą być wskazaniem do przyznania orzeczenia o niepełnosprawności? Przedstawiamy listę chorób do orzeczenia i odpowiadamy na różne pytania związane z tym tematem.

Lista chorób do orzeczenia o niepełnosprawności

Orzecznictwo o niepełnosprawności nie jest bardzo ściśle uwarunkowane, ale w każdym orzeczeniu znajduje się konkretny symbol lub kilka symboli przyczyn powstania niepełnosprawności. Niestety – przynajmniej dla niektórych osób – na orzeczeniu mogą widnieć maksymalnie 3 symbole przyczyny powstania niepełnosprawności.

Oznacza to, że czasami komisja musi zrezygnować z jednego symbolu na rzecz drugiego. Może to niekorzystnie wpłynąć na sytuację osoby, która będzie się danym orzeczeniem legitymować.

Co więcej, każda z przyczyn powstania niepełnosprawności musi w wystarczającym stopniu wpływać na przyznanie orzeczenia. Co to oznacza? Jeśli Twój zmysł wzroku jest w lekkim stopniu naruszony, cierpisz na różno problemy układu trawiennego, ale nie są one bardzo dotkliwe, a do tego masz amputowaną nogę, to Twoje orzeczenie będzie mieć tylko jeden symbol – ten, który odpowiada za sprawność ruchową, czyli 05-R. 

01-U symbol niepełnosprawności

Pierwszy symbol to niepełnosprawność intelektualna. Co ważne, musi to być niepełnosprawności w co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia. Takie są odgórne zasady dotyczące tej przyczyny powstania niepełnosprawności.

Niepełnosprawność intelektualna dotyczy głównie dzieci, bo właśnie w wieku dziecięcym jest rozpoznawana. Nie oznacza to jednak, że nie możesz uzyskać orzeczenia z taką przyczyną jako osoba pełnoletnia.

Miarą w przypadku niepełnosprawności intelektualnej jest skala Wechslera, która służy do pomiaru IQ. I tak:

69–55 IQ w skali Wechslera – upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim,

54–35 IQ w skali Wechslera – upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym,

34–20 IQ w skali Wechslera – upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym.

Większość osób (powyżej 80% diagnozowanych) z niepełnosprawnością intelektualną ma IQ mieszczące się w przedziale od 69 do 55 punktów w skali Wechslera. Oznacza to, że jest to jedynie stopień lekki. Czym się charakteryzuje? Przede wszystkim problemami z myśleniem abstrakcyjnym, dedukcją i pamięcią, bo ta jest słabsza niż u człowieka bez dysfunkcji intelektualnej.

Takie problemy nie mają jednak bardzo dużego wpływu na życie rodzinne i społeczne, dlatego też w związku z lekkim upośledzeniem umysłowym nie przysługuje orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z symbolem 01-U. Umiarkowana i znaczna niepełnosprawność umysłowa są już podstawą do przyznania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

02-P symbol niepełnosprawności

Do tego symbolu zalicza się choroby psychiczne, zaburzenia psychotyczne, a także utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia i zespoły otępienne. Orzeczenie z tym symbolem możesz dostać nawet w przypadku depresji. Do tego dochodzą również zaburzenia osobowości i zaburzenia odżywiania, które są niewątpliwie związane z psychiką.

Objawy problemów psychicznych mogą być bardzo różne. Niewątpliwie da się jednak rozpoznać takie choroby i spróbować podjąć odpowiednie działania. Niestety czasami pomimo podjęcia odpowiednich kroków nie da się całkowicie poradzić sobie z daną chorobą.

Dodatkowo osoby posiadające orzeczenia oznaczone symbolem 02-P czują się często stygmatyzowane przez społeczeństwo i mają problemy ze znalezieniem zatrudnienia. W tej sprawie interweniował nawet Trybunał Konstytucyjny, co doprowadziło do sytuacji, w której nie można zawrzeć symbolu 02-P w orzeczeniu. Niestety brak symbolu przyczyny jest zatem niemalże oczywistym znakiem, że dana osoba ma przyznane orzeczenie w związku z chorobą psychiczną, dlatego w stanie faktycznym ten wyrok niczego nie zmienił.

03-L symbol niepełnosprawności

Trzeci symbol obejmuje choroby słuchu oraz zaburzenia głosu i mowy. Co ważne, orzeczenie może przysługiwać jedynie w przypadku zaawansowanych chorób słuchu i zaburzeń głosu oraz mowy.

Sam niedosłuch dzieli się na wiele kategorii:

• lekki niedosłuch: 20–40 dB,
• umiarkowany niedosłuch: 41–70 dB,
• znaczny niedosłuch: 71–90 dB,
• głęboki niedosłuch: powyżej 90 dB,
• resztki słuchowe,
• głuchota.

O ile 3 ostatnie kategorie stanowią poważną podstawę do przyznania orzeczenia o symbolu 03-L, tak w przypadku mniejszych problemów nie jest to takie oczywiste.

Zaburzenia mowy najczęściej występują u osób z niepełnosprawnością intelektualną, a zatem na orzeczeniu mogą wówczas być 2 symbole przyczyn powstania niepełnosprawności.

Głuchota czasami występuje łącznie ze ślepotą. W 2010 roku dwaj posłowie: Sławomir Piechota i Stanisław Huskowski wystąpili do sekretarza stanu z zapytaniem odnośnie uznania głuchoślepoty jako osobnej przyczyny powstawania niepełnosprawności. Miało to związek z tym, że obowiązuje limit 3 symboli przyczyny na jedno orzeczenia. A głuchota i ślepota obejmują już swoim zakresem 2 z nich, co oznacza, że niektóre osoby nie miały możliwości przypisania do orzeczenia wszystkich schorzeń i chorób, które ich dotyczyły.

04-O symbol niepełnosprawności

Jak już wyżej wspomnieliśmy, w 2010 roku pojawiła się propozycja utworzenia nowego symbolu, który łączyłby w sobie głuchotę i ślepotę. Pomysł ten nie został ostatecznie wdrożony. Choroby narządu wzroku mają swój własny symbol 04-O.

Istnieje jednak dodatkowy podział związany z ostrością wzroku i kątem widzenia. Właśnie zgodnie z tymi czynnikami lekarze decydują o tym, jaki stopień niepełnosprawności Ci się należy. Jak to wygląda w praktyce? Jaka wada wzroku kwalifikuje do orzeczenia o niepełnosprawności?

• Lekki stopień – mniej niż 25% normalnej ostrości wzroku po zastosowaniu szkieł korekcyjnych, jednooczność lub obuoczna bezsoczewkowość.
• Umiarkowany stopień – od 6% do 10% normalnej ostrości wzroku po zastosowaniu szkieł korekcyjnych lub pole widzenia zawężone do 30°.
• Znaczny stopień – całkowita lub praktyczna ślepota. Możliwy również, jeśli ostrość wzroku w lepszym oku po korekcji wynosi 5 lub mniej proc. normalnej ostrości, a także w przypadku widzenia lunetowego, czyli w zakresie do maksymalnie 20°.

Możliwe jest przyznanie wyższego stopnia, niż wskazują na to wytyczne, jeżeli cierpisz na postępującą chorobę, która w przyszłości może jeszcze bardziej pogorszyć Twój wzrok.

05-R symbol niepełnosprawności

Istnieje wiele różnych czynników, które mogą wywołać niepełnosprawność ruchową. Mogą to być np. różne choroby kości, a także urazy powypadkowe. Czasami niektóre wady wrodzone lub nowotwory mogą również doprowadzić do takiej niepełnosprawności.

Niepełnosprawność z przyczyną o symbolu 05-R nie zawsze musi być stała, bo niektóre sytuacje zapewniają szansę na powrót do sprawności sprzed pojawienia się ograniczeń. Wyróżnia się kilka rodzajów niepełnosprawności ruchowej:

• Amputacja – utrata kończyny jest zawsze problematyczna. Powodem może być zarówno choroba, jak i uraz powypadkowy.
• Rozszczep kręgosłupa – czasami całkowicie uniemożliwia poruszania się, a czasami tylko je utrudnia.
• Monoplegia – paraliż jednej kończyny.
• Paraplegia – paraliż na skutek uszkodzenia rdzenia kręgowego.
• Tetraplegia – porażenie czterokończynowe spowodowane uszkodzeniem rdzenia kręgowe w odcinku szyjnym.
• Hemiplegia – porażenie jednej strony ciała, ma również związek z symbolem 10-N.
• Dystrofia mięśniowa – słabe napięcie mięśni, które doprowadza do ich stopniowego zaniku.

06-E symbol niepełnosprawności

Epilepsja zawsze uprawnia do uzyskania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Nie dzieje się to jednak automatycznie – trzeba tak jak w każdej innej sytuacji złożyć wniosek. Zespół nie może jednak odmówić przyznania Ci orzeczenia, jeśli cierpisz na padaczkę.

Jaki to będzie stopień?

To już nie jest takie proste do określenia. Najważniejsze są w tym kontekście 3 czynniki:

• Twoja zdolność do samodzielnego funkcjonowania,
• Twoja zdolność do wykonywania pracy,
• ogólna sprawność Twojego organizmu.

W zależności od tych czynników, a także od częstotliwości i charakterystyki napadów, możesz otrzymać orzeczenie o lekkim, umiarkowanym lub ciężkim stopniu.

07-S symbol niepełnosprawności

Choroby układu oddechowego i choroby układu krążenia zostały zebrane w jedną grupę. Z kategorii chorób układu oddechowego zalicza się tutaj:

• przewlekłe, zakaźne, obturające i ograniczające choroby płuc, które prowadzą do niewydolności oddechowej;
• nowotwory płuc i opłucnej, które prowadzą do niewydolności oddechowej.

Jeśli zaś chodzi o choroby układu krążenia, to spośród nich do orzeczenia mogą uprawniać:

• zaburzenia rytmu serca połączone z zaburzeniami hemodynamicznymi (co najmniej II stopień niewydolności serca zgodnie z klasyfikacją NYHA),
• wrodzone i nabyte wady serca,
• choroba niedokrwienna,
• kardiomiopatie,
• nadciśnienie tętnicze (jeżeli występują powikłania narządowe),
• miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych (co najmniej II stopień niedokrwienia wg klasyfikacji Fontaine’a),
• niewydolność żył głębokich (o ile występują powikłania np. zapalenia lub długotrwałe owrzodzenia).

Sam stopień niepełnosprawności związany z wyżej wymienionymi chorobami to kwestia tego, jak bardzo choroba utrudnia Twoje życie. Liczy się nie tylko dokumentacja medyczna dołączona do wniosku, ale także wywiad z Tobą podczas posiedzenia komisji.

08-T symbol niepełnosprawności

Choroby układu pokarmowego mogą być bardzo poważne. Jednak nie każda z nich może być przyczyną przyznania Ci orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Za przyczynę powstania niepełnosprawności mogą zostać uznane:

• nowotwory w obrębie układu pokarmowego,
• przewlekłe choroby wątroby powstałe w okresie niewydolności wątroby,
• przewlekłe zapalenie trzustki z koniecznością stosowania długotrwałej farmakoterapii,
• przewlekłe choroby jelit z powikłaniami w postaci złego wchłaniania,
• choroby przełyku skutkujące długotrwałymi zaburzeniami jego funkcji,
• stany z powikłaniami po resekcji żołądka.

Co ważne, wymienione wyżej choroby i schorzenia muszę rzeczywiście powodować utrudnienia w Twoim życiu, aby zespół przyznał Ci orzeczenie. Nie wystarczy po prostu na nie chorować – musi to mieć swoje odzwierciedlenie w życiu codziennym.

09-M symbol niepełnosprawności

Nie wszystkie choroby układu moczowo-płciowego mogą doprowadzić do uzyskania przez Ciebie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Jeżeli jednak dotyczy Cię jedna z poniższych chorób, to możesz się starać o takie orzeczenie:

• nowotwór złośliwy układu moczowego lub narządów płciowych,
• choroby nerek skutkujące ostrą lub przewlekłą mocznicą,
• zwyrodnienie nerek o charakterze wielotorbielowatym,
• zaburzenia czynności dróg moczowych skutkujące niewydolnością nerek.

Niewydolność nerek lub inne problemy związane z chorobami układu moczowego utrudniające codzienne funkcjonowanie to kluczowe kwestie, jeśli chodzi o uzyskanie orzeczenia o symbolu 09-M.

10-N symbol niepełnosprawności

Dziesiąty symbol obejmuje szeroki zakres chorób związanych z układem nerwowym. Niektóre z nich są ściśle powiązane również z symbolem 05-R, ponieważ prowadzą do znacznego lub całkowitego ograniczenia zdolności ruchowej.

Choroby neurologiczne, które mogą przyczynić się do przyznania Ci stopnia niepełnosprawności to:

• choroby układu pozapiramidowego (zależy od stwierdzonych objawów neurologicznych),
• choroby rdzenia kręgowego,
• udar mózgu przemijający, odwracalny, okresowy lub prowadzący do trwałych deficytów neurologicznych,
• uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych,
• cerebrastenia (pourazowa),
• encefalopatia (pourazowa),
• guzy centralnego układu nerwowego.

11-I symbol niepełnosprawności

Jedenasty symbol to inne choroby i schorzenia. Jest to grupa dolegliwości, które są bardzo poważne, ale nie pasują do żadnego z pozostałych symboli. Najczęściej do tej grupy zalicza się:

• choroby układu krwiotwórczego,
• choroby narządów wydzielania wewnętrznego
• choroby zakaźne,
• wielonarządowe choroby odzwierzęce o przewlekłym charakterze (np. borelioza, bruceloza, toksokaroza, pabeszjoza, toksoplazmoza, wścieklizna, ptasia grypa, choroba kociego pazura, leptospiroza)
• schorzenia metaboliczne,
• schorzenia endokrynologiczne,
• zaburzenia enzymatyczne,
• znaczne zeszpecenia (utrudniające wykonywanie pracy lub kontakty międzyludzkie).

Szczególną uwagę polecamy zwrócić na zeszpecenia. Są one bardzo dobrym przykładem tego, jak działa orzekanie o niepełnosprawności. Jeżeli dla przykładu jesteś przedstawicielem handlowym i jednym z Twoich głównych obowiązków jest spotykanie z klientami biznesowymi, to bardzo poważne poparzenia twarzy mogą wręcz uniemożliwiać Ci wykonywanie swojej pracy i pełnienie funkcji społecznej. Podobnie jest z innymi chorobami – muszą utrudniać lub uniemożliwiać Ci pełnienie funkcji społecznej.

12-C symbol niepełnosprawności

Całościowe zaburzenia rozwojowe to grupa zaburzeń wrodzonych. Mogą one dotykać różnych sfer życia dziecka lub osoby dorosłej. Oznaczane są polskim skrótem CZR lub angielskim PDD (Pervasive Developmental Disorder).

Może i w większości przypadków nie skracają one w znaczny sposób życia, ale bardzo mocno utrudniają codzienne funkcjonowanie. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie zaburzeń i zastosowanie dla dziecka odpowiedniej edukacji, dzięki czemu będzie ona lepiej spełniać jego potrzeby.

Do całościowych zaburzeń rozwojowych zaliczane są:

• zespół Aspergera,
• autyzm wczesnodziecięcy,
• autyzm atypowy,
• zespół Retta,
• zespół Hellera.
• zespół unikania patologicznego,
• zaburzenie semantyczno-pragmatyczne,
• upośledzenie zdolności niewerbalnego uczenia się.

Znaczny stopień niepełnosprawności – jakie choroby?

Kluczowe są nie same choroby, ale to, w jakim stopniu przyczyniają się do ograniczenia Twoich zdolności do pełnienia funkcji społecznych.

Prawda jest taka, że znaczny stopień możesz uzyskać niezależnie od choroby i symbolu przyczyny powstania niepełnosprawności. Najważniejsze są dwa aspekty:

• całkowita niezdolność do pracy,
• niezdolność do samodzielnej egzystencji.

Samodzielna egzystencja to nie tylko czynności pielęgnacyjne i samodzielne dbanie o higienę osobistą czy załatwianie potrzeb fizjologicznych. Zakres samodzielnej egzystencji obejmuje także robienie codziennych zakupów, uiszczanie opłat, a także codzienne czynności domowe.

Jeżeli nie jesteś w stanie wykonywać tych czynności samodzielnie, to istnieje spora szansa, że należy Ci się właśnie znaczny stopień niepełnosprawności, a Twój opiekun może otrzymywać co miesiąc świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2458 zł miesięcznie. Kancelarie mogą Ci pomóc je uzyskać. Jeśli komisja nie przyzna Ci znacznego stopnia, a Twój stan zdrowia wskazuje na to, że powinna, to możesz złożyć odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności.

Pamiętaj, że przy Twoim orzeczeniu o znacznym stopniu niepełnosprawności Twój opiekun może dostać 2458 zł miesięcznie, jeśli zrezygnuje z pracy zarobkowej. Wystarczy, że złożysz wniosek, sprawdzając wcześniej, jak wypełnić wniosek o świadczenie pielęgnacyjne wzór.

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka – jakie choroby?

Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności dzieci? Na ogół będą to takie same choroby i schorzenia jak te, które wymieniliśmy już wyżej. Możesz zatem posiłkować się powyższą listą, ale najlepiej skontaktuj się z lekarzem, aby ocenił stan dziecka i wystawił odpowiednie zaświadczenie.

Pamiętaj też, że orzeczenia dla dzieci zawsze są przyznawane na czas określony. Dzieje się tak dlatego, że po ukończeniu 16. roku życia konieczne jest wydanie orzeczenia z określonym stopniem niepełnosprawności. Z kolei w przypadku dzieci jest przyznawane jedynie orzeczenie bez znacznego stopnia.

Często zadawane pytania

Czy nadciśnienie jest niepełnosprawnością?

Nie, nadciśnienie tętnicze nie może przyczyną powstawania niepełnosprawności. Może jednak być czynnikiem towarzyszącym w przypadku niepełnosprawności intelektualnej.

Czy karta parkingowa przysługuje każdemu, kto ma orzeczenie o niepełnosprawności?

Nie, karta parkingowa należy się tylko osobom, które mają trudności z przemieszczaniem się. Przede wszystkim dotyczy więc niepełnosprawności ruchowej, ale może być przyznana także osobom ślepym lub w przypadku innych schorzeń i chorób.

Jaki stopień niepełnosprawności na schizofrenię?

Wszystko zależy od tego, w jaki sposób schizofrenia się objawia i w jaki sposób wpływa na Twoje życie. Jeżeli niejako wymusza na Tobie wycofanie się z życia społecznego czy uniemożliwia Ci wykonywanie pracy zarobkowej, to wówczas istnieje spora szansa na stopień znaczny.

Czy łuszczyca może uprawniać do orzeczenia?

Tak, o ile łuszczyca jest na tyle zaawansowana, że w znacznym stopniu utrudnia Ci poruszanie się.

Czy można dostać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności przy lekkiej niepełnosprawności intelektualnej?

Nie, dopiero upośledzenie intelektualne w stopniu umiarkowanym uprawnia do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności.

Jaki stopień niepełnosprawności na depresję?

Jest to uzależnione od wielu czynników. Przede wszystkim od tego, w jakim stopniu nasilenia jest depresja, a także od tego, czy towarzyszą jej inne choroby lub schorzenia.

Czy nowotwór złośliwy może uprawniać do orzeczenia?

Uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności w związku z chorobą nowotworową jest jak najbardziej możliwe. Choroba musi jednak utrudniać lub uniemożliwiać Ci normalne funkcjonowanie.

Jak dostać orzeczenie na uraz kręgosłupa?

Jeżeli uraz kręgosłupa jest poważny i utrudnia Ci poruszanie się, to istnieje szansa, że otrzymasz orzeczenie o niepełnosprawności. Musisz w tym celu złożyć wniosek wraz z odpowiednią dokumentacją.

Źródła

Obwieszczenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności