Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne i jak się o nie starać?

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne? Przedstawiamy dokładną kolejność i wymieniamy wszystkie możliwości. Czy prawo do świadczenia pielęgnacyjnego można uzyskać również na dorosłą osobę wymagającą opieki? Wyjaśniamy tę kwestię i pokazujemy, jak się o nie starać. Sprawdź, jak możemy Ci pomóc.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjnego?

Zanim przejdziemy do tego, komu należy się świadczenie pielęgnacyjne, należałoby pokrótce opowiedzieć, jaki jest jego cel.

Wiele osób uważa, że jest to wynagrodzenie za opiekę nad osobą z orzeczeniem o niepełnosprawności. Nie jest to zgodne z prawdą. Świadczenie pielęgnacyjne jest rekompensatą za to, że ze względu na opiekę nie możesz podejmować zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Rekompensata ta jest spora, bo od stycznia 2023 r. wynosi aż 2458 zł miesięcznie.

Kto zatem może zostać osobą uprawnioną do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego? Może to być osoba z najbliższej rodziny, która zrezygnuje zatrudnienia lub inne formy pracy zarobkowej, aby w pełni poświęcić się opiece nad osobą z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności wraz z zaznaczoną koniecznością sprawowania stałej lub długotrwałej opieki.

Najbliższa rodzina to inaczej osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny. Są to:

• Małżonek lub małżonka,
• rodzice osoby,
• dzieci,
• rodzeństwo,
• dziadek i babcia,
• wnuki i wnuczki.

Poza tym ustawa przewiduje też, że świadczenie pielęgnacyjne może się należeć opiekunowi faktycznemu (czyli osobie, która nie ma obowiązku alimentacyjnego, ale podjęła się opieki) dziecka lub innej osoby wymagającej opieki, a także rodzinie zastępczej spokrewnionej.

Kolejność pokrewieństwa do świadczenia pielęgnacyjnego

Zastanawiasz się, czy masz szansę uzyskać prawa do świadczenia pielęgnacyjnego? Sprawdź kolejność na poniższej infografice.

Wyjątki w kwestii kolejności

Kolejność pokrewieństwa może się zmienić, jeśli osoby umieszczone wyżej od Ciebie np. rodzice osoby wymagającej opieki nie mogą sprawować opieki. Jakie przyczyny mogą spowodować, że ktoś zgodnie z prawem nie może podejmować opieki?

• Ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
• Nie ma praw rodzicielskich.
• Jest osobą niepełnoletnią.

Jeśli wszystkie osoby spokrewnione bliżej niż Ty spełniają powyższe warunki, to wtedy Tobie przypadnie obowiązek sprawowania opieki i możliwość pobierania świadczenia pielęgnacyjnego.

Jakie warunki trzeba spełnić?

Kluczowym warunkiem jest wymaganie przez osobę z orzeczeniem całodobowej opieki lub takiej, która zajmie większość doby. Jest to oczywiście związane z celem świadczenia pielęgnacyjnego, czyli rekompensatą niemożności zarobkowania. Jakie jeszcze wymogi są istotne?

Osoba wymagająca opieki musi:

• posiadać orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności łącznie z pkt. 7. o konieczności stałej lub długotrwałej opieki oraz pomocy innej osoby w codziennym funkcjonowaniu,
• lub posiadać orzeczenie o niepełnosprawności łącznie z pkt. 8. o konieczności stałego współudziału opiekuna dziecka w procesie jego leczenia.

Ty, jako osoba opiekująca się, musisz:

• zrezygnować z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (Możesz też wykazać, że niepodejmowanie zatrudnienia miało ścisły związek z opieką, ale jest to trudne. W tym celu lepiej skorzystać z pomocy profesjonalistów, aby nie zostawić urzędnikom pola do dowolnej interpretacji).
• być osobą najbliżej spokrewnioną lub spowinowaconą w stosunku do osoby wymagającej opieki, spośród tych, które są zdolne do podjęcia się opieki.

Jako rolnik lub rolniczka musisz zrezygnować nie tylko z pracy w gospodarstwie rolnym, ale także z prowadzenia go. To bardzo ważna kwestia i nie możesz jej ominąć.

Kto wypłaca świadczenie pielęgnacyjne?

Świadczenie pielęgnacyjne może być wypłacane głównie przez dwie różne instytucje. W zależności od Twojego miejsca zamieszkania będzie to Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS) lub Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS). Może się też zdarzyć tak, że w Twoim miejscu zamieszkania wypłacaniem świadczenia pielęgnacyjnego zajmuje się inny organ uprawniony, czyli np. prezydent miasta lub wójt.

Jak się starać o świadczenie pielęgnacyjne?

Jeśli chcesz uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad dzieckiem, to wystarczy, że wypełnisz wniosek SR-5 i spełnisz wszystkie warunki. Sprawdź, komu nie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne.

Jeśli opiekujesz się dorosłą osobą niepełnosprawną, to sprawa będzie znacznie bardziej skomplikowana i bardzo trudna do załatwienia samemu. Niestety ośrodki pomocy społecznej w całym kraju odmawiają przyznania świadczenia opiekunom osób dorosłych, bo ustawa nie przewiduje takiej sytuacji.

Taki stan rzeczy jest niezgodny z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. (K 38/13). Trudno Ci będzie po prostu powołać się na ten wyrok i uzyskać prawa do świadczenia na tej podstawie. Niestety nie zawsze urzędnikom wystarcza tylko taka argumentacja, dlatego niezbędna jest pomoc profesjonalistów z kancelarii. Skontaktuj się jedną z kancelarii z naszego rankingu, a na pewno uzyskasz niezbędną pomoc w napisaniu odwołania od decyzji MOPS.

Często zadawane pytania

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad osobą starszą?

Świadczenie pielęgnacyjne na osoby starsze, czyli np. świadczenie pielęgnacyjne na rodzica może przysługiwać osobie najbliżej spokrewnionej, która zrezygnuje z pracy zarobkowej lub innego zatrudnienia. Niestety obowiązujące przepisy utrudniają uzyskania należnego świadczenia i osoby ubiegające się o nie są zmuszone do korzystania z pomocy prawnej w tym zakresie.

Czy żonie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne na męża?

Tak, świadczenie pielęgnacyjne na męża jest jak najbardziej możliwe do uzyskania. Jako żona masz pierwszeństwo przed pozostałymi członkami rodziny. Potrzebna Ci będzie jednak pomoc profesjonalistów, jeżeli niepełnosprawność Twojego męża powstała po osiągnięciu przez niego pełnoletności. Podobnie mąż może uzyskać świadczenie pielęgnacyjne na żonę, ale przepisy praktycznie uniemożliwiają osiągnięcie tego celu bez skomplikowanej procedury odwoławczej.

Czy emeryt może pobierać świadczenie pielęgnacyjne?

Tak, nic nie stoi na przeszkodzie, aby emeryt pobierał świadczenie pielęgnacyjne. Twoje wypłaty z emerytury zostaną wstrzymane na ten czas, ale powrót do nich będzie możliwy w dowolnym momencie. Jeśli zastanawiasz się, czy świadczenie pielęgnacyjne wlicza się do lat pracy, to odpowiedź jest negatywna. Wpływa ono jednak pozytywnie na wysokość Twojej emerytury.

Czy wnuk może uzyskać prawa do świadczenia pielęgnacyjnego?

Tak, ale wymaga to bardzo wyjątkowej sytuacji, w której nie ma osób bliżej spokrewnionych, wszystkie nie żyją, mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, są niepełnoletnie lub nie mają praw rodzicielskich. Do bliższego grona osób należą: małżonek lub małżonka, dzieci, rodzeństwo, rodzina zastępcza spokrewniona, a także opiekun faktyczny.

Czy córka może dostać świadczenie pielęgnacyjne przysługuje na matkę?

Tak, córka może uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad matką z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wymaga to jednak pomocy specjalisty, ponieważ przepisy prawne utrudniają uzyskanie świadczenia na osobą dorosłą.

Czy można dostać pieniądze za opiekę nad chorą matką?

Mogą się należeć, jeśli chora matka ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami dotyczącymi konieczności sprawowania stałej lub długotrwałej opieki, a Ty zrezygnujesz z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, aby podjąć się opieki.

Czy synowa może uzyskać prawa do świadczenia pielęgnacyjnego?

Nie, synowa nie może dostać świadczenia pielęgnacyjnego, bo nie jest osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny wobec matki swojego męża. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby to mąż synowej zaopiekował się swoją matką i pobierał świadczenie pielęgnacyjne w związku z rezygnacją z zatrudnienia.

Źródła

Ustawa o świadczeniach rodzinnych

Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy